Debata 2: Kryzys wspólnotowy. Między nacjonalizmem a uniwersalizmem

Pytania, które były tematem dyskusji brzmiały: w poszukiwaniu wspólnotowości – państwo narodowe czy projekt europejski? Czy demokracja musi być narodowa? Resentyment i nadzieja – co wygania lud na ulice Europy? 

Odpowiedzi na postawione pytania szukali eksperci z Polski i Europy: Dominika Kasprowicz (Uniwersytet Pedagogiczy w Krakowie), Kai-Olaf Lang (German Institute for International and Security Affairs, Niemcy), Milica Pesic (Media Diversity Institute, Serbia/Wielka Brytania), László Rájk (University of Theatre and Film Arts, Węgry). Debatę moderował C. Cain Elliot (filozof, Polska Akademia Nauka). 

Dominika Kasprowicz na początku swojej wypowiedzi przybliżyła pojęcie państwa narodowego oraz projektu europejskiego według którego buduje się pewne ramy. W swojej wypowiedzi klarownie przedstawiła typy i podział ruchów politycznych na ruchy regionalne, etniczno-regionalne, prawicowe, skrajnie prawicowe oraz socjopolityczne alternatywne. Wszystkie grupy spełniają warunki wspólnoty – spójnej grupy chroniącej nasze interesy - zaznaczyła. Została również przywołana osoba Benedicta Andersona – fana nacjonalizmu oraz sytuacja tzw. wojny na wrażenia - poczucia wspólnotowości, zdobywania zaufania przez określone grupy. Co jest istotne w odbudowywaniu wspólnoty w Europie to świadome działanie w polityce poprzez odpowiednie narzędzia (internet) – podsumowała Kasprowicz.

Kai-Olaf Lang mówił m.in. o zagrożeniach dotyczących nierówności w obrębie Unii Europejskiej. Nie tylko w kwestiach ekonomicznych, lecz także dotyczących wartości. Za przykład posłużyła mu osoba Viktora Orbana. Panelista zauważył też fakt, że nie było nigdy tyle solidarności w Europie, co w kryzysie. Za przykład podał sytuacje w Niemczech i Francji. "Politycy muszą budować wiarygodność, a jest z nią problem. Demokracja potrzebuje wyboru." - zakończył swoją wypowiedź.

Milica Pesic zaczęła od omawiania wolności ekspresji, monitorowania demokracji. Dziennikarstwo jest zawodem, który powinien służyć dobru publicznemu i być w ten sposób wykorzystywany - nawiązała do swojej pracy w Media Diversity Institute w Wielkiej Brytanii. Przyznała, że kluczowe jest zapewnienie publicznej debaty na tematy, które są istotne dla wszystkich obywateli. Przywołała też przykład ankiety przeprowadzonej wsród brytyjczyków. Zostało zbadane, czy brytyjska prasa powinna być regulowana. Na przykładzie tabloidów udowodniono, że nie. Debata na ten temat cały czas trwa. 

László Rajk zabrał głos w sprawie nacjonalizmu i jego negatywnej konotacji. Czemu Węgry, Europa Wschodnia nie mogą pozbyć się nacjonalizmu? Podał również typy nacjonalizmu: etnonacjonalizm, nacjonalizm religijny. Swoją wypowiedź podsumował stwierdzeniem, że efektem liberalizmu jest ludzka godność - fundamentalne prawo człowieka, lecz jednocześnie prawo społeczności do wyrażania swoich poglądów.